قسەیەكی باو هەیە، دەگوترێت "كورد، خۆی مێژووی خۆی نەنوسیووەتەوە، بۆیە مێژوویەكی شێوێندراوی هەیە." ئەمە بەشێك لە راستی تێدایە، بەڵام هەموو راستییەكە نییە، چونكە بەشێك لە لاپەڕەكانی مێژووی كورد، بەتایبەتی مێژوویی نوێ و هاوچەرخ، بە قەڵەمی مێژوونووسانی كورد نووسراون، بەڵام هەر مێژوویی ناتەواون. هۆكارەكانیشی هەر نەشارەزایی و دەستڕانەگەیشتن بە بەڵگەو زانیارییەكان نین، بەڵكو بەشێكیان ترسی مێژوونووسانە لە كاردانەوەكانی ئەوەی دەینووسن.
بەدیاریكراوی یەكێك لەو پرس و بابەتە گرنگانەی مێژوو، كە پێویستی بە لەسەروەستان و شەنوكەوی زیاتر هەیە، ئەو تاوان و رووداوانەن، كە ئەنجامەكانیان بە كۆمەڵكوژیی هاووڵاتییانی كوردستان كۆتایی هاتووە، بەڵام بەهۆی ئەوەی ئەمە وا لێكنەدرێتەوە یاخود وانەكەوێتەوە كە لە تاوانی تاوانبار كەمبكاتەوە، ئەوانەی مێژووەكانیان نوسیووەتەوە، دەستیان لەوە پاراستووە دیوێكی دیكەی رووداوەكان بنووسنەوە، كە رێگەخۆشكەر یاخود رەخسێنەری زەمینەی تاوانەكە بوون.
نەنووسینەوەی ئەم لایەنەی مێژوو و دەستنیشاننەكردنی ئەم بەرپرساریێتییە، هۆكار بووە بۆ ئەوەی كەسایەتی و هێز و رەوتە سیاسییەكانی كورد، هیچ كاتێك سڵ لەوە نەكەنەوە كە دەیكەن یان ئەوەی دەیكەن ئەنجامەكەی چی دەبێت بۆ میللەتەكەیان. ئەگەر خۆیان بخستایەتە بەردەم ئەو پرسیارەوە و، ترسی ئەوەیان هەبووایە كە مێژووی كورد مێژوویەكی (سزادەرە)، بەشێك لەو رووداوانەی رابردوو، روویان نەدەدا یاخود بەجۆرێكی دیكە دەبوون؛ جیاواز لەوەی روویان داوە.
هەرچەندە هیچ شتێك نابێتە پاساوی تاوانی كۆمەڵكوژی و، هیچ شتێكیش ئەنجامدەری تاوان پاكناكاتەوە لەو تاوانانەی ئەنجامی داون، ئەو ستەمكارییانەی لە قۆناخە جیاجیاكانی مێژوودا دەوڵەتانی سەردەستەی ناوچەكە (فارس، عەرەب و تورك) بەرانبەر بە كورد ئەنجامیان داوە و ئێستاش بەردەوامن لەسەری، بەهیچ شتێك نە كەم دەبێتەوە و نە دەسڕدرێتەوە، بەڵام لایەنی خراپی نەگوتنی ئەو راستییانەی پاڵنەر بوون بۆ دروستبوونی رووداو یاخود هۆكاری راستەخۆ بوون بۆ ئەنجامدانی تاوانەكە، زەمینە خۆشكەرە بۆ ئەوەی بەردەوام دووبارە ببنەوە. ئەوەی بەردەوامیش لە دووبارەبوونەوەی رووداوەكاندا دەبێتە قوربانی، هەر میللەتەكەیە، نەك ئەو كارەكتەرە سیاسی و هێز و گرووپانەی لایەنێكی دروستكەری رووداوەكە بوون.
ئەگەرچی تازە سەردەمەكە ناگەڕێتەوە تاوەكو بتوانرێت رێگە لە روودانی ئەو رووداوانە بگیرێت، كە ئەنجام و لێكەوتەكانیان وێرانكاری بوون بۆ كوردستان، بەڵام دەبێت لە شوێنێكدا خاڵێك دابنرێت و كۆتایی بەوە بهێنرێت، كە كورد خۆی بە سیاسەتی هەڵە یا بە كار و كاردانەوەی خراپ، یارمەتیدەر و رێگەخۆشكەری زەمینەی وێرانكاری نیشتمانەكەی بێت. بۆیە، لێرەدا و وەكو زەنگێكی پێشوەختە دەیدەم بەگوێی خەڵكی كوردستان و هێز و دەسەڵاتدارانی سیاسی و حوكمڕانی كوردستان، كە خەریكە كوردستان لە رووداوگەلێكەوە تێوەدەگلێنن، ئەنجامەكەی ماڵوێرانییەكی دیكەیە بۆ میللەتەكەمان.
بەرلەوەی بچمە نێو وردەكارییەكانی ئەم باسەوە، دەمەوێ ئەوە بڵێم؛ ئێمەومانان بە حوكمی پیشەكەمان و بەهۆی ئەوەی ماوەیەكی دوورودرێژ لەنێو میدیا كارمان كردووە، پەیوەندییەكی فراوانترمان هەیە وەك لە كەسانی دیكە كە تازە هاتوونەتە نێو بوارەكەوە، یان ئەوانەی خەریكی پیشەیەكی دیكەن. ئەوەش هۆكارە بۆ ئەوەی هەندێكجار زانیاریی نەبیستراومان پێبگات. وەك پرەنسیپ و باوەڕێكی چەسپاویش بەوەی كە هەموو زانیارییەك هی بڵاوكردنەوە نییە و، هەموو راستییەك بۆ گوتن نییە، بۆیە بە رەچاوكردنی ئەوەی پێویستە بە خوێنەر یان بە دەسەڵاتداران بگات لە شێوەی گوتاری شیكاری، یان دەربڕینی بۆچوونی كەسی، شوێنی هەندێك لەو زانیارییانە بكەینەوە كە گرنگن خوێنەر بیانزانێت، بەڵام ئەوەی ئەمڕۆ لێرەدا دەیخەمەڕوو نە شكاریكردنی رووداو و پێشهاتەكانە، نە بۆچوونی كەسیی خۆمە، بەڵكو زانیارییەكی مەترسیدارە و دەیخەمەڕوو، ئامانجیشم ئەوەیە؛ رێگە لە روودانی بگیرێت، چونكە دڵنیام ئەنجامەكەی چەند مەترسیدارە بۆ داهاتووی میللەتەكەمان.
دڵنیام زۆرینەی خەڵكی كوردستان گەیشتوونەتە ئەو بڕوایەی كە چەند پیلانگێڕیی گەورە لەسەر كورد هەیە وەك نەتەوە لە هەموو بەشەكانی كوردستاندا. لێرەدا باسی هۆكارەكان ناكەم، من و ئێوەش دەیزانین، بەشی زۆری ئەوەی پێی گەیشتووین ئۆباڵەكەی لە ئەستۆی كورد خۆیدایە. دەكرا بەجۆرێك سیاسەتیان بكردایە كە كورد چارەنووسی نەگەیشتبا بەم رۆژە، تازە گەیشتووین بە ئێستا، گرنگ نەهێڵدرێت خراپتر بێت. بەڵام شاراوە نییە وڵاتە هەرێمایەتییەكان بە سەركردایەتیی توركیا و ئێران زۆر رێگەیان گرتووەتەبەر بۆ هەڵوەشاندنەوەی قەوارەی هەرێمی كوردستان و، ئەوەی لە رۆژئاوای كوردستانیش لە بونیاتناندایە.
لەبەرئەوەی دەزانن لە بنەڕەتەوە دروستبوونی ئیدارەی هەرێمی كوردستان و مانەوەی بۆ ئەمڕۆ و، ئەوەی ئێستا لە رۆژئاوای كوردستان هەیە، پەیوەندیی بە سیاسەتی نێودەوڵەتی و پشتیوانیی ئەمریكا و هاوپەیمانەكانەوەیە، بۆیە دەیانەوێت پەیڕەوی سیاسەتێك بكەن، ئەو پەیوەندییە تێكبشكێنێت. بۆ ئەم مەبەستە ئێران سەرقاڵی دروستكردنی گرووپی چەكداریی كوردییە لە باشووری كوردستان، هاوشێوەی ئەو گرووپانەی لە عێراق، سووریا، لوبنان و یەمەن دروستیكردوون و بەناوی بەرەی مقاوەمەوە بەریداونەتە گیانی نەیارەكانی.
درۆن و مووشەكی زۆر هێنراونەتە نێو هەرێم و ئامادەسازی دەكرێت بۆ دەستپێكردنی چالاكییە سەربازیەكانیان. لە چەند هەفتەی رابردووشدا لە هەندێ پەیج و ماڵپەڕی تۆڕی كۆمەڵایەتییەكان نزیك لە بەرەی ئێرانەوە هەواڵی ئەوەیان بڵاوكردەوە كە بەم نزیكانە "حیزبوڵڵای كوردستان" دادەمەزرێت و هاوشێوەی حیزبوڵڵای عێراق و لوبنان دەست بە چالاكی دەكات.
رەنگە، لە داهاتوودا لەجیاتی ئەوەی پێویست بێت لە كرماشانەوە سوپای پاسداران مووشەك بگرێتە هەولێر، یاخود لەبری ئەوەی گرووپەكانی سەر بە حەشدی شەعبی درۆنی بۆمبڕێژكراو بنێرنە سەر فڕۆكەخانەی هەریر و هەولێر و بارەگای هاوپەیمانەكان، هەر لەنێو هەرێمی كوردستانەوە "بەرەی مقاوەمەی كوردی" ئەو ئەركە جێبەجێ بكات.
بیهێننە پێش چاوی خۆتان؛ ئیتر هەواڵەكان بەو جۆرە بڵاوبكرێنەوە "گرووپێكی چەكداری كوردی بە درۆن هێرشی كردە سەر بارەگای هاوپەیمانان لە كوردستان"، یاخود بگوترێت "هێزی چەكداری كورد، بەرپرسیاریێتی خۆی لە كردنە ئامانجی هێزێكی ئەمریكی راگەیاند."
با لە خۆمان بپرسین "ئەنجامەكانی چی دەبن بۆ پەیوەندیی كورد و هاوپەیمانان؟" كە بۆ ئەمڕۆ تاكە زامنی مانەوەی هەرێمی كوردستان و خۆبەڕێوەبەریی شارەكانی رۆژئاوای كوردستان، بوونی هێزی هاوپەیمانانە لە ناوچەكەدا.
ئامانج و ستراتیژیی ئەو بەرەیە لە تێوەگلانی كورد لەو ململانێ و كێشە هەرێمایەتییانە بۆ ئەوەیە؛ دەستی ئەمریكا و هاوپەیمانان لە پشتی كورد بكەنەوە، بەوەش هەلومەرجێك دێننەپێش كە بە ئاسانی بتوانن قەوارەكە لەنێوبەرن. پێشتر لە هەموو ئەو رووداوانەی لە ناوچەكەدا روویاندەدا پەنجەی تۆمەتیان بۆ كورد درێژ دەكرد، بەوەی بووەتە پەناگەی ئەمریكا و ئیسرائیل، بەڵام ئەگەر سەرنجتان دابێت، چەند رۆژێكە ئاوازی قسەكانیان بۆ تێوەگلانی كورد گۆڕاوە، بەتایبەتی لەدوای بۆردوومانكردنی بنكە و بارەگای ئەو گرووپە چەكدارانەی لە ئێران نزیكن و لە عێراق و سووریا كاردەكەن، لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانی وەك ئێكس (توویتەری پێشوو)، تیكتۆك، فەیسبووك و هەندێ ماڵپەڕی ئەلیكترۆنی، هەڵمەتێكیان دەستپێكردووە بەوەی گوایە ئەوانەی پەلاماری ئەمریكا دەدەن، لە هەرێمی كوردستان داڵدەدراون. تەماشا بكەن، پێشتر كوردیان بەوە تۆمەتبار دەكرد پەناگەی ئیسرائیلە، ئێستا دەڵێن "دوژمنەكانی ئەمریكا لە كوردستان شاردراونەتەوە."
ئەمانە ئاماژەی مەترسیدارن بەوەی ئەجێندایەكی بەهێز دەیەوێ كورد لەو رووداو پێشهاتە چاوەڕوانكراوە مەترسیدارانە تێوەبگلێنێت، كە ئەگەری روودانیان بووەتە شتێكی حەتمی، بەڵام بۆ كورد، مەترسییەكەی لەوەدایە بەرگەی تێوەگلانێكی دیكە ناگرێت.
لە رووداو وەرگیراوە